Opa vertelde dat Chaam vroeger een groot aantal cafés telde, wel over de twintig. Wie destijds op kroegentocht ging, moest er een paar dagen voor uit trekken. Al die cafés fungeerden ooit als Chaamse levensader. Verenigingen zagen daar het levenslicht, er werd daar gefeest, gekaart, gebiljart, gerepeteerd, gebuurd, gesjanst en doorgezakt.

Door Berry van Oers

Slappe benen

We beginnen onze kroegentocht in 1913. In Chaam is er dan een optocht om het eeuwfeest van de onafhankelijkheid van Nederland te vieren. Na afloop van de stoet lessen de muzikanten van de harmonie hun dorst aan de toog bij café ‘Keijzershof’ aan de Bredaseweg. Fik van der Westerlaken en Jan Geerts houden de cafédeur open voor de dorstige muzikanten. Ook de harmonie uit Alphen komt langs. De Chaamse muzikanten maken plaats en marcheren richting de volgende kroeg. Zij die last hebben van ‘slappe’ benen worden onderweg opgepikt door de praalwagen van ‘Het Wintergenoegen’. Toontje uit Gilze is er ook en bereikt pas tegen middernacht de Oranjestraat na een tussenstop in ‘Café Roovers’ op de hoek van de Gilzeweg en de Wildertstraat.

Vlaamsche Kermis

We vervolgen onze kroegentocht in 1925. In het weekend van 20 september is er dan een ‘Vlaamsche Kermis’ bij Jan Wilson in ‘Bellevue’. De Chamenaren doen daar mee aan een wedstrijd ‘kopjes smijten’. Op het bordje staat: 'Wie thuis een kopje breekt krijgt op zijn ziel. Hier in het huisje van Jan Steen is stuksmijten een stiel!' Als speciale attractie staat er een radiotoestel opgesteld. Het nieuwerwetse apparaat trekt veel bekijks. Voor twee centen kunnen nieuwsgierigen even luisteren. Joefke is laat thuis die avond. Hij is blijven hangen in café ‘De Schutsboom’ van Piet Michielsen. Wanneer Joefke ‘de Zjos’ uit Meerle tegenkomt rijden ze van 'Het Nachtegaaltje’ nog even langs bij ‘Café Van Lil’.

Ronde

We lopen verder naar het jaar 1932. Op dinsdag 10 mei tijdens de Chaamse kermis wordt dan de ‘Ronde van Chaam’ verreden over een afstand van vijfentachtig kilometer via Baarle-Nassau naar Ulicoten, Meerle, Strijbeek en Ulvenhout terug naar Chaam. Met de twee Chaamse harmonieën voorop worden de ruim honderd wielrenners vanaf café ‘De Veehandel’ aan de Torenstraat in optocht naar de start in de Dorpsstraat gebracht. Het wielerpubliek wacht in de kroegen op de spannende finish. Gezellig is het bij het ‘Cafeetje van Jantje Hendriks’ in de Dorpsstraat en aan de toog bij café ‘De Vrachtwagen’ van Koos Geerts op de hoek van de Gilzeweg en de Dorpsstraat.

Namaakbier

In 1944, het laatste oorlogsjaar, is er in de Chaamse cafés geen fatsoenlijk pilsje meer te krijgen. Er wordt een soort namaakbier getapt zonder schuim. Louis Laurijssen van café ‘De Veehandel’ verkoopt nog flessen drank om daarmee straks de bevrijding te kunnen inzetten. Op zondag 21 mei begint de Chaamse Kermis. Er staan geen attracties. Wel is er in de cafés wat vertier te vinden. Bij café ‘De Veehandel’ en café ‘De Vrachtwagen’ hebben ze nog muziek zitten. Om tien uur 's avonds sluiten de cafés. Zo kunnen de kroeglopers nog voor de avondklok van elf uur van hun kroegentocht thuis zijn.

‘Bijsmaokske’

We springen naar de jaren zestig. Tontje blijft hangen aan de toog bij het ‘Café van Neel van Opstal’ aan de Gilzeweg na het ‘inmaanden’ van zijn duiven. “Zeg Neel, witte gij dagge mee duiven rijk kunt worren? Agge ze ’s mèrreges verkopt hedde ze ’s aoves wir trug!”, lacht Tontje. Bij café ‘Beverly Hill’ aan de Ulicotenseweg is het ook prijs als Tommeke aan de toog zit. “Zeg Nel, witte gij wat er in Bels op d’n bojem van het zwembad staot? Verboden te roken!”, kakelt Tommeke. Ome Willem woont in Alphen en werkt in Breda. Onderweg naar huis rijdt hij altijd even aan bij café ‘Het Smullekuiltje’ op de hoek van de Alphensebaan. “Zeg Lies, witte gij werrom wij in Allefen gin Chaomse honing lussen? Omdat er een bijsmaokske aonzit!”, grapt Willem op z’n Alphens.

Voetsporen

In 1973 treden we in de voetsporen van onze voorvaders en beginnen we onze eigen kroegentocht bij ‘De Oomtibar’ aan de Dorpsstraat. Jet staat achter de tapkast wanneer Sjaok en Zjannet niet thuis zijn. Fòònske uit Baarle op zijn Puch is er ook weer. Hij weet precies hoe we moeten krijten, aanleggen en doorstoten. Later staat Fòònske zelf achter de tapkast in bar ‘Het Sjaggerijntje’.

Inmiddels zijn we op onze kroegentocht aanbeland in 2025 en gaan we van Victor langs Christianne via Eric weer naar huis. Net zo makkelijk!