In de ministerraad van 6 december jongstleden bespraken de ministers onze nationale veiligheid. Vorige week riep NAVO-baas Mark Rutte op ons beter voor te bereiden. De Russische oorlog in Oekraïne laat zien dat vrede en veiligheid niet vanzelfsprekend zijn. “We moeten voorbereid zijn op onzekere tijden”, zei premier Dick Schoof. Hij adviseerde alvast een noodpakket in huis te halen.

Door Berry van Oers

Schuilkelder

In 1961, toen we nog aan de Ulicotenseweg woonden, kregen we een brochure in de bus met als titel ’Wenken voor de bescherming van uw gezin en uzelf’. Pa en ma lazen daarin hoe ze zich moesten beschermen tegen atoombommen en radioactieve neerslag. Er werd geadviseerd een schuilplaats te maken in de kelder. Maar onze kelder stond altijd vol met water. “Dan verzupte gelijk”, zei pa.

Overleven

Er werd ook uitgelegd hoe je in de schuilkelder kon overleven. Een eerste vereiste was een transistorradio op batterijen om op de hoogte te blijven van wat er buiten gebeurt. Er werd aangeraden om een noodpakket samen te stellen met eten in blik en flessen water. Ook adviseerde men om puzzelboekjes mee in de kelder te nemen en speelgoed voor de kinderen. “Ze hajjen er beter zwemvesten bij kunnen doen”, zei pa

Geheim

Intussen bouwde de regering destijds in het geheim schuilkelders voor ambtenaren. Bij het bouwen van een kantoor of een parkeergarage maakte men er meteen een schuilkelder bij. Dat viel dan niet op bij de Russen. Kiske beweerde dat er in het bos bij Meerle ook een atoomschuilkelder was gebouwd. Op een woensdagmiddag gingen we er naar op zoek. “Veur as de Russen komen”, zei Kiske. “Det kan nie, want die wonen ommes veuls te wijd weg”, volgens Sjaokske. “Mee d’n auto kunde in unnen dag naor de Russische grens rijen”, wist Kiske. Maar bij Sjaokske thuis hadden ze geen auto.

Hollanditis

Toen we in de stad op school zaten vertelde de leraar maatschappijleer daar over de neutronenbom van de Amerikanen. Hij deelde gele stickers uit waarop stond ‘stop de neutronenbom’ om op onze boekentas te plakken. In 1979 kondigden de Russen aan dat ze nieuwe kernraketten gingen plaatsen. De NAVO besloot daarop te antwoorden met 572 nieuwe kruis- en Pershing-II-raketten. Maar de leraar was daar tegen. “Als wij de kernwapens afschaffen dan doen de Russen dat straks ook”, geloofde hij. Volgens de Amerikanen leed de leraar aan ‘hollanditis’, een besmettelijk virus.

Demonstraties

Onze halve klas ging op 21 november 1981 per bomvolle trein naar Amsterdam om te demonstreren tegen kernbommen. Twee jaar later op 29 oktober 1983 gingen ze weer. Deze keer naar Den Haag, met buttons op hun jas waarop stond ‘Help de kernwapens de wereld uit, om te beginnen uit Nederland’. Het was met 550.000 demonstranten de grootste demonstratie die ooit in Nederland plaatsvond. Daarna leverde een volkspetitionnement 3,7 miljoen handtekeningen op tegen de plaatsing van kruisraketten. Maar de duivenmelkers bij opa in de stalkeuken waren er niet gerust op. “Strak vallen de Russen binnen, net zoals de Dutsers in firtig toen we ok veuls te weinig schietgetuig hajjen”, zeiden ze.

Verversen

Toen de dreiging vanuit het oosten na 1991 wegviel werden de schuilkelders gedempt of omgedoopt tot opslagplaats of biljartzaal. Ook onze kelder aan de Ulicotenseweg is er niet meer. Wel zit in onze platenkoffer nog altijd het singeltje ‘Voordat de bom valt’ uit 1982. Deze hit van ‘Doe Maar’ sloeg destijds in als een bom. We zullen dat plaatje binnenkort weer eens draaien en het oude noodpakket van pa en ma verversen.