Aan het officiële perscommuniqué van de initiatiefnemers voor de heropbouw van Molen Weltevreden wil ik graag op persoonlijke titel nog iets toevoegen. Ik ben niet uit Chaam afkomstig maar gevraagd om de initiatiefgroep bij te staan om hun droom ‘herbouw van een historisch gebouw (de molen) met daaraan een kleinschalige zorgvoorziening’ te realiseren. Omdat elke gemeente wel een mooi cadeau wil krijgen in de vorm van een aantrekkelijke voorziening zonder dat daar voor de inwoners kosten aan kleven dacht ik al snel, dat moet lukken, kan niet misgaan.

N.I.M.B. (not in my backyard), zand in de ambtelijke machine en inspraak

Niet lang nadat de initiatiefgroep ‘Molen Weltevreden’ in Chaam een negatief principebesluit ontving van het College van B en W, zag ik op ‘Nieuwsuur’ voorbijkomen hoe een paar inwoners van Bloemendaal in staat bleken een machtig mooi burgerinitiatief om zeep te helpen. Een hospice op een prachtige plek in het dure dorp. Veel mensen uit het dorp steunden het initiatief. Appeltje-eitje, toch? Nou, nee want de mogelijke overbuurman zou last krijgen van de nachtlampjes uit de kamers van de bewoners en er zouden mogelijk te veel begrafeniswagens door de mooie wijk gaan rijden. Tja in een hospice gaan wat meer dan gemiddeld mensen dood en daar kunnen de tere rijkeluiszieltjes toch niet mee worden geconfronteerd? Hij dreigde met procederen en de initiatiefnemers staakten hun prachtige idee omdat een procedure minstens vijf jaar zou gaan duren. De politiek en B en W zagen zo’n slepende kwestie ook niet zitten, ondanks hun zeer positieve eerste reactie. Weg initiatief, weg motivatie en sociale betrokkenheid. De protesterende mogelijke buurman kan weer rustig slapen en de huizen blijven bovengemiddeld duur. Ik moest even aan de initiatiefgroep denken. Je bedenkt een prachtig cadeau voor de gemeente Alphen-Chaam, je haalt de fondsen bij elkaar en denkt, hier kan niets meer misgaan. Je dient een (of twee) keer een principeverzoek in bij de gemeente, je neemt iedereen die geïnteresseerd zou kunnen zijn mee in jouw denken en loopt al een beetje vooruit op een positief resultaat. Je informeert iedereen, organiseert bijeenkomsten voor betrokkenen en de politiek, roept deskundigen uit omliggende gemeente, die een molen hebben herbouwd, zorg professionals, architecten, molenaars etc. etc. bijeen om uitleg te krijgen en te geven, vragen te beantwoorden etc.

Vragen, veel steun en afwijzing

Om de gemeente niet in verlegenheid te brengen organiseer je voor alle geïnteresseerden uit je dorp informatie-/discussieavonden, je start een website en dergelijke. Je enthousiasme neemt toe, je raakt overtuigd. Goed, er is altijd wel wat tegengas. Geeft de molen niet voortdurend slagschaduw (nee, en hij draait maar een keer per week een paar uurtjes). Kunnen er mensen uit de Molen of op de balustrade in mijn achtertuin kijken? Van de balustrade niet, die is niet voor publiek toegankelijk, ook vanuit de molen niet, er komt geblindeerd glas etc. Bovendien, in elke rij bebouwing kan elke buurman in uw tuin kijken. Een parasolletje en een zwembroek behoeden je voor gênante situaties, toch? Wordt mijn huis minder waard? Kijk een beetje rond bij aanpalende gemeenten. Er zijn veel mensen die graag uitzicht op zo’n prachtig bouwwerk hebben. Kortom, wel vragen maar vooral veel steun (200 vrienden van… inmiddels) voor het idee. Met een beetje enthousiasme en vooral creativiteit had het burgerinitiatief met bijbehorende financiering omarmd kunnen worden door het college van de Cittaslow-gemeente Alphen-Chaam (het internationale keurmerk voor gemeenten die op het gebied van leefomgeving, landschap, streekproducten, gastvrijheid, milieu, infrastructuur, cultuurhistorie en behoud van identiteit tot de absolute top behoren). In plaats daarvan heeft het College ervoor gekozen om een door het ambtelijk apparaat opgestelde advies voor afwijzing te volgen. Hiervoor hadden zij meer dan vijfhonderd dagen nodig. Met zes discutabele, met een positieve mind-set ook positief te beoordelen beschrijvingen, heeft het College ervoor gekozen het aangeboden cadeau, het burgerinitiatief, het sociaal innovatief, cultureel en maatschappelijk wenselijke en verbindende innovatie in de voorbeeld gemeente Alphen-Chaam, de nek om te draaien. Geen bezwaar meer mogelijk. Ik wil het qua inhoud en impact niet vergelijken met Bloemendaal. Zij waren in staat om een burgerinitiatief in een week om zeep te helpen. Chaam deed daar vijfhonderd dagen over, maar hoe je maatschappelijke betrokkenheid kunt verzieken hoeven ze van elkaar niet te leren.

Jack van Ham, voorzitter initiatiefgroep ‘Molen Weltevreden’