Dit jaar start het groot onderhoud aan de N639 in de bebouwde kom van Chaam, bestaande uit de Bredaseweg, de Dorpsstraat en de Baarleseweg. Ooit lagen er daar klinkers. ‘Klienkers”, zeggen ze in Chaam. Als je ze tegen elkaar ketste ‘klinkte’ het. Prachtig waren die klinkers. Ze gaven karakter aan de Chaamse dorpspassage. Bovendien liep door bijna geen enkel ander dorp een beklinkerde straat die zo breed was.

Door Berry van Oers

Getuigen

Wat zullen die klinkers van de N639 ooit veel gezien en meegemaakt hebben als getuigen van het dagelijkse dorpsleven! Chamenaren liepen ontelbare keren over die klinkers om de straat over te steken en weer terug. Over de klinkers reden in juli internationale wielervedetten en in december Sinterklaas. Tijdens Koninginnedag marcheerde de Harmonie over die klinkers en tijdens carnaval kregen ze de stoet over zich heen.

Jongleur

Als we over de klinkers liepen voelden we de naden onder onze zolen. Stratenmaker ‘kaailegger’ ome Jos ging met klinkers om als een jongleur. Als ambachtsman legde hij elke klinker met liefde en zorg, voor jaren bestand tegen zon, regen, vrieskou en miljoenen auto’s. “Klienkers zen duurzaom, want ze slijten mar aamper, kunnen opnoew gebrukt worren en laoten waoter deur”, vertelde ome Jos. Hij legde met klinkers het fundament onder onze maatschappij.

Stoep

Veel huizen in de Chaamse kom hadden ooit een stoep. Daar mocht je niet op lopen. Het deel tussen de stoep en de straatklinkers was onverhard. Daar liepen de kinderen als ze naar school gingen. In de zomer zaten Girt, Jaon, Wieske en Rietje op de stoep voor hun huis op een oude keukenstoel of op een veilingkist om te buurten met passanten. Dan was de N639 het episch centrum van dorpswijsheid en dorpspolitiek: de bakermat van de Chaamse debatcultuur. Op de klinkers werd heel wat beklonken.

Patroon

De N639 door de kom van Chaam was een straat waar je overal langs de kant kon parkeren. Het maakte eigenlijk niet uit hoe. Aan de zijkanten van de straat waren de klinkers in een ander patroon gelegd om als fietspad te fungeren. Je kon er twee kanten op. De Dorpsstraat gaat aan de ene kant over in de Bredaseweg en aan de andere kant in de Baarleseweg. Toen we verhuisden van de Ulicotenseweg naar het begin van de Baarleseweg kwamen ook wij te wonen aan die markante beklinkerde N639.

Doorleefd

Toen er in 1976 nieuwe klinkers gelegd werden, wist pa een partij van die oude Chaamse klinkers op de kop te tikken om de oprit mee te verharden. Achter bij ons op de ‘werft’ lagen er nog meer, eigenlijk ‘medeklinkers’. Het waren originele ‘bont-bronzen-oud gebakken-keiformaat’ klinkers, ooit met zorg gemaakt om de Chaamse levensader mee te verharden. Doordat die antieke klinkers al lang in de N639 hadden gelegen waren ze doorleefd en mooi glad geworden.

Geheugen

Toen ons huis gesloopt werd hebben we die legendarische Chaamse klinkers gered en bewaard. Nu liggen ze voor mijn huis. Het is elke dag weer een feest om thuis te komen op die historische klinkers. Het geheugen van Chaam ligt in die klinkers opgeslagen. Ze verbinden ons met het Chaamse verleden. Als je er over heen loopt, loop je over Chaams erfgoed. Chaamser kan het eigenlijk niet.